In de voetsporen van Rorik

Een korte samenvatting over de geschiedenis en de invloed van de Vikingen in (Noord) Holland. Handig voor een spreekbuurt of als je meer wilt weten over de Vikingen en wat ze hebben betekend voor het vormen van het huidige Nederland.

tijdens de periode die de Vikingtijd (793 – 1009) wordt genoemd was Nederland onderdeel van het Frankische rijk. Noord Holland was onderdeel van het gebied wat Frisia werd genoemd. Het Frankische rijk werd gesticht door een aantal Germaanse stammen die zich in de late Romeinse periode verenigden. Lange tijd regeerde de Merovingische koningen over het gebied totdat Pippijn de Korte (vader van Karel de Grote) de laatste Merovingische vorst afzette en zich, in 751,liet kronen tot koning.
Karel de Grote (768 – 814) wist een groot deel van west en midden Europa te veroveren een een machtig groot Frankisch rijk op te bouwen. Karel liet zich, in het jaar 800 te Romen, tot keizer kronen en zag zichzelf als de hoeder van het Christendom. In het noorden stootte Karel op Noormannen, de Denen. De Denen bleken lastig te overwinnen en Karel was bang dat de Friezen zich met hen zouden verenigingen. Daarom sloot Karel in 810 een verbond  met de Deense koning en zocht in het noorden niet verder naar uitbreiding  van zijn rijk.
Na de dood van Karel de Grote (814) kwam zijn zoon, Lodewijk de Vrome, aan de macht. Al snel kreeg ook Lodewijk met de Noormannen te maken.  In 814 vluchtte Harald Klak met zijn clan naar het Frankische rijk omdat hij de strijd om de macht in zijn eigenland had verloren. Lodewijk zag kansen in Denemarken met de komst van Harald Klak en stelde hem aan als vazal. Harald vestigden zich ergens in Saksen. Door de tussenkomst van Lodewijk wordt Harald mede koning van Denemarken en laat hij zich dopen in 826. Harald kreeg het graafschap Rustingen (bij de monding van de Wezer) in leen. Hiermee begint een tijdperk van Viking heersers over Frisia.

Wat was Frisia? Frisia was in de vroege middeleeuwen het “kust” gebied tussen de Wezer (huidige Duitsland) en de Sinfal (voormalige zee-inham bij het huidige Zeeuws Vlaanderen). De regio werd ook wel Magna Frisia genoemd.

In het jaar 829 beginnen de schermutselingen tussen de zonen van Lodewijk de Vrome en begint de strijd om het gebied. De aanleiding voor de strijd is een hervorming die Lodewijk wil doorvoeren in het voordeel van zijn zoon Karel (de Kale) die ten kosten gaat van het gebied van zijn andere zoons (uit een eerder huwelijk) Lotharius en Lodewijk II (de Duitser). De onderling strijdende zoons maken handig gebruik van de, wel willende, Viking heersers om onrust te stoken.
In 839 verzoenen de zonen van Lodewijk zich in Worms en sluiten een verdrag. Voor hun verdiensten krijgen Harald Junior (neef van Harald Klak) en zijn broer Rorik de handelsplaats Dorrestad toegewezen.

Na de dood van Lodewijk de Vrome, in 840, raakte de broers weer slaags. De Vikingen (Harald junior en Rorik) worden door Lotharius ingezet en krijgen een deel van de Zeeuwse kustgebied toegewezen. Echter in 844 worden de Vikingen beschuldigd van verraad. Tijdens de arrestatie komt Harold junior om het leven en Rorik weet te ontsnappen en  vlucht naar een van de andere Frankische vorsten (Lodewijk de Duitser), die hem wel weer goed kon gebruiken. Later werd Rorik verjaagd door de wantrouwende en jaloerse Saksische elite. Rorik pikt dit allemaal niet en begint een periode van rooftochten en plunderingen vanuit (en in) Frisia. In 850 bestormde hij Dorestad en nam de handelsplaats in. Na een lange periode van geweld gaf Lotharius zich gewonnen en Rorik kreeg zijn eerdere gebieden terug. In 852 wordt Harald Klak door de Saksische elite vermoord.
Rorik en Godfried (de zoon van Harald Klak) doen in 855 nog een poging om de macht te grijpen in hun vaderland (Denemarken). De poging loopt echter op niets uit en Rorik keerde dat zelfde jaar nog terug naar de lagen landen. Rorik vestigde zich na terug komst in Kennemerland, naar  alle waarschijnlijkheid in Hallum (het huidige Egmond binnen). Tot en met het jaar 873 blijft Rorik op het toneel van de doorlopende machtsstrijd maar na dit jaar is hij verdwenen en vernemen we niets meer van hem.

Rorik kan gezien worden als de “grondlegger” van het graafschap Holland. De West-Friese graven hebben indirect hun soevereine macht aan Rorik te danken. Het graafschap Holland besloeg ongeveer het vroegere gebied van Hertog Rorik.

Wil je meer weten over de geschiedenis van de Vikingen en wat hun invloed was op het huidige Nederland? Lees dan het leuke boekje “De Vikingtijd – Op zoek naar de Noormannen in Nederland en België”  van Luit van der Tuuk (ISBN 978 94 0190 382 0) of breng een bezoek aan het Viking centrum in Den Oever.