Trelleborg schild totaal

Trelleborg Vikingschild

In een voorgaand bericht is de schildrand ,en hoe je deze kunt beschermen met Rawhide, al aan orde geweest. Nu gaan we kijken hoe een origineel Vikingschild er uit heeft gezien en hoe deze opgebouwd is en welke materialen de Vikingen daarvoor gebruikte. Als uitgangspunt nemen we het, in 2008 gevonden, Viking schild uit Trelleborg Denemarken. 

Het Trelleborg Vikingschild

Het Trelleborg Vikingschild is een van de weinige gevonden schilden. Het is zelfs het enige schild dat in Denemarken is gevonden. Het mooie van het Trelleborg Schild is dat het erg goed geconserveerd is gebleven gezien het feit dat het meer dan 1000 jaar onder de grond heeft gelegen.

Voor we verder gaan nemen eerst de basis begrippen van een Vikingschild onder de loep.

Het Vikingschild

replica viking schild in vandrarna kleuren

De opbouw van een Vikingschild:

  • Voorkant
  • achterkant
  • rand
  • boss
  • handvat

Aan de voorkant vinden we in het midden de zogenaamde Shield boss. Een boss is eigenlijk een metalen kommetje dat doormiddel van nagels op de voorkant van het schild wordt gemonteerd. 

De voorkant van het schild is voorzien van een laag linnen (of leer/rawhide) dat op de houten planken is verlijmd (huidlijm). De rand van het schild is voorzien van rawhide of leer.
Het verlijmde linnen heeft als functie het verstevigen van het schild en de afzonderlijke planken tot een geheel te maken. De rawhide (of leer) rand is een extra bescherming tegen het “doorhakken” van het schild en houdt de boel nog bij elkaar na aanzienlijk veel schade. Rawhide krimpt heel erg als het droogt en deze eigenschap zorgt er ook voor dat het schild sterker wordt en de planken goed bij elkaar houd.

De achterkant van het schild kan ook een laag linnen hebben maar de gevonden exemplaren hadden dit niet. We vinden hier verder het handvat dat over het gat gespannen is (wat weer afgeschermd wordt door de boss aan de voorkant). Het kan ook zijn dat er nog extra verstevigingsstrippen bevestigd zijn.

De opbouw van het Trelleborg schild

Het Trelleborg Schild bestaat uit 8 dunne planken die onderling aan elkaar verlijmd waren. De planken zijn gemaakt van Dennenhout (pine) en kunnen terug getraceerd worden naar eind van de jaren 900. De boom waar planken uit  vervaardigd zijn stond oorspronkelijk in west Noorwegen. De jongste van 137 groeiringen van de boom dateert van rond 905 (maar dat kan een aantal decennium meer of minder zijn).  De planken zijn heel dun en hebben in het midden een dikte van 8 mm en naar de rand toe worden ze steeds dunner tot 5 mm dik. Het schild heeft een diameter van 85 cm.

Aan de achterkant van het schild was het handvat bevestigd met vier nagels. Het was gemaakt van berkenhout en had een lengte van 35 cm. Over een lengte van 5 cm is het handvat voorzien van verziering, een band met in elkaar grijpende stroken en ringen. Het gat in het schild, voor hand en handvat, was 12 cm in diameter. Aan de voorkant van het schild bedekte een stalen boss het gat en beschermde zo de hand van de drager. De boss zelf is niet gevonden alleen sporen van nagels en metaal resten. Ook heeft men kunnen achterhalen dat het schild rood met wit geschilderd was.

Gelamineerd houten schilden

In de 10 eeuw is er in Noorwegen een wetboek (Gulatingslova – the Gulaþing law) opgesteld waarin onder andere in beschreven stond hoe schilden gemaakt moesten worden. Hierbij zou het gaan om gelamineerd hout (verschillende dunne lagen hout die op elkaar verlijmd worden) en drie stalen strippen aan de achterzijde om als handvat en versteviging te dienen. In oude Frankische geschriften (Waltharius) wordt ook over deze manier van schilden maken gesproken. Alleen is er geen archeologische bewijs gevonden van dit type schild. Andere vondsten van schilden komen ook niet overeen met deze beschrijvingen. In het Gokstad schip (Noorwegen 10e eeuw) zijn meerdere redelijk intacte schilden gevonden en deze waren allemaal gemaakt van planken.